فلسفه احكام

پرسش

برخي از آياتي كه بر بطلان تقليد كوركورانه، در قرآن وجود دارد چيست؟

پاسخ

قرآن كريم در تبيين سنّت انبيا و برخورد مقلدان باطل با آنان مي گويد، بت پرستان مي گفتند، بت پرستي، اثري بجامانده از نياكان ماست، و ما بايد آن را حفظ كنيم و انبيا مي فرمودند: اگر اجداد شما كاري را عاقلانه يا از روي هدايت نكرده اند، نبايد روش باطل آنها را ادامه دهيد. چون عقل و هدايت است كه مي تواند اُسوه باشد نه سفه و ضلالت .

انبيا مردم را به عقل و وحي فرا مي خواندند و مي گفتند: هر كلام را يا بايد حجت درون (عقل) تأييد كند، يا حجت بيرون (نقل) صحيح بداند. انبيا با تقليد باطل و جهل و سنتهاي نادرست مبارزه كردند.

در سوره مباركه بقره آمده است: «وَ اِذا قِيلَ لَهُم اتََّبعُوا ما أَنزَل اللهُ قالوا بَل نتَّبعُ ما أَلْفَينا عَليه اباءَنا أَوَلوْ كانَ اباؤهُم لا يَعْقِلوُن شَيئاً وَ لا يَهتدون» بقره/170؛ وقتي به آنان گفته شد از آنچه خداوند نازل كرده است، پيروي كنيد؛ گفتند: ما چيزي را پيروي مي كنيم كه نياكان خود را بر آن يافتيم آنان روش نياكان را در مقابل وحي قرار مي دادند از اين رو خداوند مي فرمايد: اگر چه روش نياكان شما نه مطابق عقل و استدلال بود، و نه هماهنگ با هدايت وحي آسماني؟ حق را بايد حفظ كرد و آن را به صورت يك سنّت پسنديده ترسيم كرد نه آن كه هر چه سنّت شد حق باشد و حفظ و تداوم آن مطلوب.

در سوره مباركه مائده نيز در مذمّت از تقليد باطل مي فرمايد: «وَاِذا قيل لَهُم تَعالوا ما أَنزَل اللهُ وَ الرََّسُول قالوا حَسْبُنا ما